پرسش :

آيا اديان ديگر چون مسيحيت و يهودیت به ظهور مصلح آخرالزمان اعتقاد دارند؟ آيا منظور آنها از مصلح آخرالزمان حضرت مهدی (عج) است؟


شرح پرسش :
پاسخ :
همه پيروان اديان الهي و برخي از پيروان غير اديان الهي عقيده دارند كه در يک عصر بحراني جهان كه فساد و ظلم بيداد مي كند، نجات دهنده بزرگ و مصلح جهاني ظهور مي كند و اوضاع آشفته جهان را اصلاح نموده و عدل را گسترش مي دهد.(1) گرچه در اين كه مصلح جهاني كيست، داراي چه ويژگي هايي است، نام او چيست و منسوب به كدام ملت و دين است، اختلاف نظر دارند.(2) هر ملتي او را با لقب مخصوص و ويژگي هايي مي شناخته و او را از خودشان مي دانند. زرتشتيان او را ايراني و از پيروان زرتشت مي دانند.(3) جهودان، از بني اسرائيل و عيسويان او را مسيح موعود مي خوانند.
در اين جا به برخي از اديان اشاره مي شود كه در آنها از مصلح جهاني سخن گفته شده است:

1 - آيين زرتشت
در آيين زرتشت سه منجي به نام هاي هوشيذر، هوشيذر ما و سوشيانس (نجات دهنده مرگ) از نسل زرتشت مطرح است. گويند: آنان پس از ديگري جهان را پر از عدل خواهند كرد. از جمله، مهم‌ترين آنان، آخرين ايشان است كه او را سوشيانس پيروز گر مي خوانند(4) كه پس از ظهور، دين را به جهان رواج خواهد داد؛ فقر و تنگدستي را ريشه كن كرده و مردم جهان را هم فكر، هم گفتار و هم كردار ميگرداند.(5)

2 - آيين هندی
در آيين هندو نيز از نجات دهنده و موعود، به نام آواتا سخن به ميان آمده و در منابع هندوها در كتاب اوپانيشا مطرح شده است.(6) مظهر ويشنو (مظهر دهم) كه در انقضاي كلي يا عصر آهن، سوار بر اسب سفيد ظاهر مي شود، درحالي كه شمشير برهنه درخشاني به صورت ستاره دنباله دار در دست دارد. شريران را تماماً هلاک مي سازد و خلقت را از نو تجديد مي كند و پاكي را رجعت خواهد داد. مظهر دهم در انقضاي عالم ظهور خواهد كرد.(7) در يكي از كتاب هاي ديگر هندوها آمده است: گردش دنيا به پادشاه عادلي در آخرالزمان تمام شود كه پيشواي ملائكه و پريان و آدميان باشد. حق همراه او است و آنچه در درياها و كوه‌ها پنهان شده باشد، همه را به دست مي آورد. از آسمان‌ها و زمين، آنچه باشد، خبر دهد و از او كسي بزرگتر به دنيا نيايد.(8) در آيين بودايي كه يكي از شاخه هاي كشين هندويي است، مسئله انتظار مطرح شده و شخصيت مورد انتظار بوداي پنجم مي باشد.(9)

3 - آيين يهود
در آيين يهود نيز از شخص موعود سخن گفته شده است. گر چه يهوديان در اين كه موعود كيست، اختلاف نظر دارند. چون يهوديان به حضرت مسيح ايمان نياورده اند، موعود آنان هنوز ظهور نكرده است. با اين حساب انتظار در يهوديت كيفيت ويژه مي يابد، ولي آنچه يهوديان بر آن اتفاق دارند، خروج شخص در آخر زمان است كه كوكب افروز مي باشد و روي زمين را به نور رب كريم روشن مي گرداند... يهوديان به انتظار او زمان مي گذارنند.(10) موعود كسي است كه به عدالت داوري كند و مظلومان زمين را به راستي حكم راند و گرگ با بره سكونت كرده و پلنگ با بزغاله خوابد... در تمام كوه مقدس، ضرر و فسادي ديده نشود؛ زيرا جهان از معرفت خداوند پر خواهد شد.(11)

4 - آيين مسيحيت
مسيحيان نيز در انتظار مصلح جهاني هستند و اگر چه باور دارند كه او حضرت عيسي مسيح (ع) است كه از آسمان نزول كرده و جهان را پر از عدل خواهد كرد.(12) در انجيل مرقس آمده است: پس بيدار باشيد، زيرا نمي دانيد در چه وقت صاحب خانه مي آيد، در شام، يا نيمه شب، يا بانگ خروس، يا صبح! مبادا ناگهان آمده، شما را خفته يابد!.(13)

5 - آيين اسلام
همان طور كه مي دانيد و اشاره كرده ايد، يكي از مسايل بسيار مهمي كه در اسلام نيز بدان پرداخته شده، مصلح جهاني است. ما شيعيان عقيده داريم كه مصلح جهاني امام زمان (عج) است كه در آيات (14) و روايات(15) بدو اشاره شده است.
امام زمان (عج) همان مهدي (ع) است كه جهان را پر از عدل و داد مي كند، همان گونه كه پر از ظلم شده است.(16) اعتقاد به مهدي (عج) از بديهات تفكر شيعي است. انديشمندان اهل سنت نيز باور دارند كه جهان در انتظار حضرت مهدی (عج) است.
ابن ابي الحديد كه از عالمان اهل سنت است مي گويد:
ميان همه فرقه های مسلمان اتفاق قطعی است كه عمر دنيا به پايان نمي رسد، مگر پس از ظهور مهدی (عج)(17)
از آنچه گذشت مي توان نتيجه گرفت كه همه اديان الهي و برخي اديان غير الهي در خصوص مصلح جهاني اتفاق نظر دارند؛ ولي نمي توان قضاوت نمود كه مقصود آنان از مصلح جهاني امام زمان (ع) مي باشد كه در اسلام بدو اشاره شده است. گرچه برخي از نشانه ها و مشخصاتي كه در ساير اديان براي مصلح جهاني ذكر شده، درباره امام زمان (ع) نيز هم‌خوان است.(18)
با توجه به اين كه بشارت به ظهور مصلح جهاني در اديان الهي بيان شده و مسئله ظهور حضرت مهدي (عج) در اديان الهي، پيش از تحريف‌شان وجود داشته، مصلح تمام اديان الهي، مهدي موعود است و مقصود دينشان همين است، اما پيروان آن‌ها در تطبيق و تعيين مصداق به خطا رفته اند.

پي نوشتها:
1 - ابراهيم اميني، دادگستر جهان، ص 76.
2 - همان؛ فريده گل محمدي آرمان، رسالت جهاني حضرت مهدي، ص 98 به بعد.
3 - ابراهيم اميني، همان.
4 - جاماسب نامه، ص 121، به نقل از فريده گل محمدي، همان، ص 99.
5 - همان؛ اديان و مهدويت، ص 19.
6 - كتاب اوپانيشاد، ص 737.
7 - معارف اسلامي در جهان معاصر، ص 245.
8 - اديان و مهدويت، ص 19.
9 - رسالت جهاني مهدي(عج) ص 103 - 104.
10 - ترجمه الملل و النحل، ج1، ص 312.
11 - رسالت جهاني مهدي، ص 106.
12 - رسالت جهاني مهدي(عج)، ص 109.
13 - انجيل مرقس، با اقتباس از رسالت جهاني مهدي(ع) ص 109.
14 - قصص، آيه 5.

15 - بحارالانوار، ج51، ص 67 به بعد.
16 - المهدي موعود، ج2، ص 72؛ كتاب الغيبة نعماني، ص 425.
17 - منتخب الاثر، ص 11 به بعد.
18 - ابراهيم اميني، دادگستر جهان 76 - 77.
منبع: موسسه تحقيقاتي حضرت ولي عصر عليه السلام